Volg ons op facebook
|
< terug
Boerenkool zonder worst
Ook al was hij een streng man, Froukje hield van haar vader zoals hij was. Recht door zee, soms met harde hand, maar altijd rechtvaardig. Vaak had hij grapjes voor haar klaarliggen tijdens het avondmaal bijvoorbeeld. Dan schudde hij de moppen uit zijn mouw alsof hij een komiek was in plaats van een boer met zorgen.
Dat er zorgen waren, was maar al te duidelijk toen hij gisteren tijdens het eten niets te vertellen had. Zijn armen rustten op de tafel en hij pakte heel lang zijn mes en vork niet op.
Op tafel stond een kleine, half gevulde pan met een groene stamppot. Boerenkool. Haar moeder sprak ook niet en terwijl de stilte oorverdovend was, bedacht Froukje dat er iets gebeurd moest zijn. Misschien was opa Seppe overleden? Ze durfde het niet te vragen angst om haar lieve opa die toch al niet zo fit meer was de laatste tijd.
Geen moppen, een schaarse pan met eten, Froukje liet het over zich heen komen en staarde naar buiten. Het regende nu al weken, als het al geen maanden waren. Ze had zich er niet zo druk over gemaakt, maar nu was maar al te duidelijk dat de flarden van het gesprek die ze gisterenavond voor het slapengaan opving, ernstig waren.
'Mag ik opscheppen?' vroeg ze bedeesd.
'Natuurlijk kindje, mag jij dat.' Moeder schraapte haar keel en ging rechtop zitten. Vader zei niets en staarde ook uit het raam.
Wat was er toch te zien anders dan regen? Er lag geen worst in de pan. Vreemd, dacht Froukje er was altijd worst. Die haalde vader dan bij slager Pietersen. Froukje herinnerde zich wel dat slagerij Pietersen enige tijd geleden houten planken voor de ramen van zijn zaak aan het timmeren was. Ze durfde haar ouders er niet naar te vragen.
Zouden haar ouders gaan scheiden? Eerst wist ze niet wat het woord scheiden betekende en dacht ze dat het iets vies was, iets met seks en zo. Maar in het dorp verderop, Makkum, woonde een klasgenootje wiens vader zijn tas gepakt had en zomaar was vertrokken. Dat heette scheiden, wist Froukje van een ander klasgenoot. Misschien was de oorlog toch erger dan ze aanvankelijk dacht. Ze hoorde haar ouders elke dag naar de radio luisteren om de oorlog op de voet te volgen, maar Froukje snapte er met haar acht jaar nog niet zo heel erg veel van. Het waren ook allemaal van die moeilijke namen die ze hoorden. Dat waren Engelse namen, had vader haar een keer verteld.
'Aaahhumm,' vader schraapte zijn keel en pakte de opscheplepel uit de pan. Kwakte onverschillig een hap eten op zijn bord en keek haar moeder aan. 'We moeten het haar vertellen Annemie. Ook zij moet op haar hoede zijn en meehelpen.'
Froukje keek naar de grijze slapen van haar vader. Sinds wanneer waren zijn haren grijs geworden? Moeder kuchte en zei: 'goed dan.'
'Froukje,' begon vader. 'We zullen de komende tijden niet meer zo veel te eten hebben. De oogst is slecht door de vele regenval,' hij knikte naar het raam waar de regen ongenaakbaar tegen het glas aan sloeg. Hij legde zijn vork met de punten rustend op zijn bord neer en veegde met de servet langs zijn mond wat Froukje vreemd vond omdat hij nog geen hap had gegeten. 'Maar dat is niet de enige reden dat we minder eten zullen hebben.' Moeder knikte aanmoedigend naar vader en stak een speld opnieuw goed in haar knot. 'We hebben gasten...'
'Gasten, waar? Wie komt er logeren?' vroeg Froukje opgewonden. Meestal waren het haar tante en haar neefje uit Amsterdam die bij hun kwamen logeren. Haar oom was overleden, maar daar wist Froukje niet het fijne van. Tante Margriet dacht dat een frisse neus halen bij haar broer in Friesland goed was voor haar zoon. Froukje liet die gedachten toch weer snel varen. Het was nog geen zomer en tante Margriet en Kees kwamen áltijd in de zomer.
'Je zult ze niet zien of horen,' doorbrak vader Froukjes mijmering. 'Ze zitten in de schuur...'
'In de schuur?' vroeg Froukje verbaasd, maar waarom zitten ze dan in de schuur? Daar is het koud en ze zullen nat worden van de regen, het dak is nog steeds niet gerepareerd. Ze kunnen bij mij op de kamer, ik wil mijn bed wel delen hoor, wie is het dan?'
'Ze dragen een ster,' zei moeder.
Een ster, dacht Froukje, in haar geest wist ze dat dit iets betekende, maar ze kon er even niet opkomen, haar vaders gezicht baarde haar meer zorgen.
'Het zijn Joden en het is verboden die mensen in huis te hebben,' zei vader.
'Oh,' antwoordde Froukje en dacht na. 'Is het daarom dat ze in de schuur slapen? Met hoeveel zijn ze?'
'Het is ook verboden ze in de schuur te laten wonen,' antwoordde vader. 'Ze zijn met vijf personen.'
'Wonen? Ik dacht dat zie hier logeerden?' vroeg Froukje wijs.
'Tijdelijk,' zei haar moeder. 'En eet nu je eten maar leeg, je eten wordt koud.'
'Je moet niet naar de schuur toegaan Froukje, dat is gevaarlijk,' sprak haar vader op gebiedende toon. 'Slager Pietersen had ook sterren in huis.'
Froukje nam een hap van haar droge prak. Het was inderdaad koud en omdat de worst ontbrak, was er ook geen jus. 'Sterren?'
'Ja, de Joden. Hij had ze in huis verstopt, op de zolder.. De Duitsers hebben het ontdekt toen ze weer worst bij hem gingen halen. Ze haalden elke week worsten bij Pietersen., maar omdat de Joden bij hem waren en hun ook van de worst aten, slonk de voorraad. Zo hebben ze hen ontdekt.'
Froukje keek naar de pan met boerenkool. Er lag geen worst in en de inhoud met boerenkool was schaars. Ze dacht dat het door de regenval kwam, dat de oogst slecht was en de groenten verrot waren - zo herinnerde ze zich van voorgaande jaren. 'Ik vind het niet zo erg om geen worst te eten hoor. Dan word ik vegetariër,' zei ze wijs.
'Hoe kom je aan dat woord?' vroeg moeder. 'Van Kees zeker, het is echt zo'n stads iets, geen vlees willen eten poeh...' ze snoof uit haar neus. 'Eet maar door.'
Er waren twee maanden voorbij gegaan. De regen was minder geworden, maar nog steeds was elke avond de pan op tafel schaars gevuld. Nog steeds was er geen worst of spek of ander vlees. Froukje had twee keer aan haar vader durven vragen of de slager weer terug zou komen. Vaders geschrokken gezicht en zijn onverstaanbaar gemompel, hielden haar tegen om verder te vragen.
De schuur, die ze vanaf de eettafel, door het raam heen kon zien, had een enorme aantrekkingskracht op haar. De 'sterren', zoals vader de Joden noemde, zaten daar dus dag en nacht in opgesloten. Froukje fantaseerde hoe dat zou zijn.
Moeder bracht, gehuld in een donkere cape, elke avond het eten naar de schuur. Dat was nog minder dan wat zij met z'n drieën te eten hadden!
's Nachts fantaseerde Froukje dat ze naar de schuur liep en de mensen zou ontmoeten, die in hun schuur tijdelijk woonden. Dat ze een knappe jongen hadden en zij verliefd op elkaar werden. Ze zouden gaan trouwen en veel kinderen krijgen. En ook naar de stad verhuizen. Froukje zag het niet zitten om op het platteland te leven wanneer ze volwassen was. De verhalen van Kees, tijdens een van zijn logeerpartijen, hadden haar dat doen besluiten. Ze vond de groenten van haar vader lekker van het land, maar zoals nu, wanneer er veel regen gevallen was en er geen smaak aan het eten zat, `de vorst moet erover heen zijn geweest` zei moeder altijd, dan had ze het wel gehad met het land en de eeuwige groenten.
Froukje besloot de aankomende week, tegen haar vaders order in, toch naar de schuur te gaan. Ze wilde de mensen graag ontmoeten.
Meerdere keren was ze naar 'de sterren' toe gegaan, ze hadden hun naam niet gezegd, maar de jongen van de familie had haar verklapt dat de zijne met een O begon. Dat vond Froukje grappig, ze dacht aan een naam met een O en kwam niet verder dan Olaf, Ot, of Otto. De jongen verklapte zijn naam echt niet. Orders.
Morgenvroeg zou ze weer naar de schuur gaan, ze had wat oude verkreukte trips bij elkaar gezocht en die zou ze onder haar jas verstoppen en naar O. toe brengen. Haar sterretje, noemde ze hem dromerig in het geheim. Moeder mopperde elke avond dat er te weinig eten was en vond dat vader een ander adres voor de sterren moest vinden. Ook vond ze het te gevaarlijk. 'Ze zullen worst van ons maken,' had ze een keer aan tafel gezegd. Froukje wist niet wat moeder met deze opmerking bedoelde. Worst maken van mensen? Er mocht dan te weinig eten zijn, maar dat leek haar niet echt iets voor moeder!
Op een avond gingen ze weer aan tafel en Froukje verwachtte min of meer dat haar moeder, zoals elke avond, de pan weer leeg zou moeten schrapen om de borden gevuld te krijgen. Maar dat was niet zo, de pan met boerenkool zat tot de nok toe aan gevuld. Het leek wel of moeder voor twee dagen gekookt had. Of voor twee gezinnen? Froukje schrok en liep naar het raam en tuurde naar de schuur.
'Va-der,' hakkelde ze, 'weet u dat de schuurdeur openstaat?'
'Ja kind dat leek me beter, wij hebben niets te verbergen hier.'
'Ma, maar u zei... de sterren... zijn die er dan niet meer?'
'Klopt,' antwoordde vader, 'je moeder en ik hadden onderling besloten een ander onderkomen voor hen te zoeken en vannacht zijn ze vertrokken.'
Froukje ging terug naar haar plek aan tafel.
'Wat kijk je sip kind, is er iets?'
'Toe eet eens meisje,' begon ook moeder, 'er is tenminste weer genoeg voor ons allemaal.'
'Misschien is er vanaf volgende week zelfs weer worst bij de boerenkool,' zei vader opgewonden. 'Het schijnt dat slagerij Pietersen weer open gaat onder een andere naam en nieuwe eigenaar.'
Froukje keek naar haar bord met het groene bergje erop. Ze dacht aan de uitspraak van haar moeder: 'ze zullen worst van ons maken". Froukje vroeg zich af of er dat met de sterren was gebeurd? Waren ze tot worst vermalen?
feedback van andere lezers- Ghislaine
Ik kijk verlangd uit naar het vervolg.
aquaangel: er is eigenlijk geen vervolg, het was een schrijfopdracht...
een streekverhaal
en dit zei de docent:
opdracht: 614 Q16
Beste Angélique, wat een prachtig verhaal! Je zegt zelf dat het je niet zo ligt, maar ik vind het juist een sterke inzending. Heel losjes verteld, niet al te veel quasi-diepzinnigheid... en ook voor het eind kies je een rustige oplossing, geen gooi- en smijtwerk. Heel goed, echt. Ik geef een 9.
Groet, Chrétien
dus dat maakte me wel blij eigenlijk xxxx
hoe is het met je? Nog op krukken?? - Mistaker
Geslaagd streekverhaal met toch een beetje meer.
Wat een mooie naam, Chrétien. Een 9 vind ik eerlijk gezegd overdreven, ik zou een 7 1/2 geven maar ben dan ook een strenge juf haha.
O ja:
En eet nu je eten maar leeg: En eet nu je BORD maar leeg.
xxxx
- henny
Heel wat anders dan wat ik van je gewend ben. Ik ben er van onder de indruk.
|
