Volg ons op facebook
|
< terug
Spijs & Spel - paragrafen 02 tot en met 07
Een aanklacht tegen de Spektakelmaatschappij waar ik al jaren aan bezig ben. Helaas te lang om hier in zijn geheel te plakken. De volledige tekst staat op https://www.doolhoofd.be . Mijn site is een doorgelinkte Blogger-pagina met cookies van Google, gegarandeerd malwarevrij. Hieronder paragrafen twee tot zeven (van dertig).
02) Welkom bij de show. U kijkt naar Spijs en Spel. Ik ben uw presentator, doolhoofd de desillusionist. Het onderwerp van deze jammerklacht is verzet in het postmoderne tijdperk, of beter gezegd, de relatieve afwezigheid ervan. Achteraf bekeken was iedere revolutie die in het zog van haar inspirerende ideologie werd doorgevoerd slechts een voorbijgaande stuiptrekking van intensieve verandering en opschudding, geen finale omwenteling, en zeker niet het einde van de geschiedenis. Geen enkele beschaving is er ooit in geslaagd om haar utopie blijvend te vestigen. Terwijl de baby boomers nog getuige waren van het spektakel van de strijd voor hun idealen en van het bestaan in het algemeen, zijn wij in het westen dezer dagen vooral getuige van het spektakel in zijn pure holle vorm. In essentie gaat het om een verergerde vorm van het aloude panem et circenses uit Satire X van Juvenalis: brood en circus om de massa te pacificeren, spijs en spel als opiaten om de meerderheid gedopeerd en gedupeerd te houden. Want de geschiedenis herhaalt zich: vandaag vergenoegen wij ons met consumptie en spektakel.
03) Spijs en spel, brood en circus, consumptie en spektakel: het houdt het merendeel blij en tevreden, bezig en afgeleid, onwetend en onbewust. Op dat vlak hebben we werkelijk een enorme keuzevrijheid - waarschijnlijk omdat het er in wezen toch niet toe doet. Of het nu Pepsi en Pikachu is of Red Bull en Rick Sanchez, of het de zorgeloze pizzazz van jazz is of de agressieve keelklanken van metal: je wordt zowiezo wel verleid door iets, door iemand, door eender wie - eender wat - whatever; zoek het maar uit. Wat voer en vertier betreft is er een absoluut overaanbod vandaag, we verdrinken erin, de menselijke hunkering naar opwinding is zo sterk dat er altijd en overal een vertoning wordt opgevoerd. Dirk De Wachter, Paul Verhaeghe en Pascal Bruckner hebben zelfs geopperd dat we nu leven onder de tyrannieke verplichting om constant plezier te hebben en altijd gelukkig te zijn.
04) Moeiteloze instant bevrediging is de trend van de tijd, het moet flitsend zijn, het moet in het oog springen én het moet voldoende afgedomd en gesimplificeerd zijn of geen kat kijkt ernaar om, en bijna niemand neemt nog de tijd om de dingen diep te doordenken. Het trieste resultaat is een oppervlakkige non-cultuur waarin onze mentale ruimte wordt gekoloniseerd door cheap thrills en freakshows, een infantiele sociale sfeer waarin onze geesten worden vervuild met flauwe fratsen, platte muziek, populistische politiek en zwaar overdreven advertrashment. Wat we geschapen hebben is een mesthoop van hedonisme en narcisme, hypes en roddels, selfies en smileys, van hersendood amusement en contemptibel commercialisme - van spektakeldiarree.
05) Spijs en spel is simpelweg de standaard optie - vooral in de mikmak van de stedelijke jungle, die catastrofale kapitalistische carrousel. Willekeurige buskers hier en daar, rifraf en bedelaars en gekken en dronkelappen, de chaotische flipperkast van signalen, het dodelijke verkeer en het lawaai en de sirenes; het onaflatende geklets en het gejengel van de radio overal waar je gaat (de stress van het exces). De catwalk op het voetpad, het dwangmatig frutselen aan de smartphone op elk vrij moment, efemere flavor in de fast food fief, het schouwspel van de celluloid in de cinema, en nog een drankje of drie daarna. Verstrikt in de ratrace en noodlottig verleid, dat is hoe wij leven in dit kwetsbare kunstmatige cornucopia, slingerend van TV naar PC, van zoetje naar zoutje, van bombast naar bombarie, "onophoudelijk in de weer om de pietluttige en plebeïsche pleziertjes te bemachtigen waarmee we onze zielen volproppen" (De Tocqueville, Démocratie en Amérique). Obesitas, sociobesitas, infobesitas en tonnen afval: dit zijn epidemieën van de overlading, het delirium van een doorgedraaide massamaatschappij.
06) Spektakel in alle vormen en maten en gewichten, te koop of te huur of gratis, en cosmetische chirurgie hoog en laag: je zou al behoorlijk blind moeten zijn om niet te constateren dat onze economie één grote showbizz is. Bibliotheken vol boeken, videohallen vol films, platenzaken vol muziek, boetieken vol kleren, parfumerieën vol geurtjes, juweliers vol prulletjes, snoephoekjes vol suiker. Supermarkten stampvol verbruikswaren, het wereldwijde web barstensvol simulacra, alle openbare ruimtes propvol reclame, en ieder bedrijf happig naar je geld. Vandaag de dag wordt ieder gebeuren een spektakel - en voor een mooie ervaring zijn mensen bereid om een schone stuiver te spenderen (zie Pine en Gilmore, The Experience Economy).
07) In zijn masterthesis vindt Dries Van Robaeys de essentie van circus terug in onze onverzadigbare honger naar happenings, en zijn theorie valt gemakkelijk te generaliseren. Opulente winkels en restaurants, drukke feesten en festivals en pretparken en toeristenvallen, televisie en het internet en videospellen en virtuele realiteiten - de lijst gaat door - strips en magazines, tattoeage en body modification, designproducten en luxegoederen. Het bestaat allemaal uit een manipulatie van de verschijningen, een productie van het verschil, een fabricatie van de gebeurtenis, een bouwkunde van de ervaring en een technische exactie van het spektakel - literatuur ook trouwens. Er vallen nog veel meer voorbeelden te verzamelen, want "de op moderne industrie gestoelde maatschappij is niet toevallig of oppervlakkig spectaculair, ze is fundamenteel spectaclistisch" (Debord).
feedback van andere lezers- Jan__Willems
Zinvolle lectuur in elk geval, wat is de bedoeling van de nummers?
doolhoofd: Dat maakt de tekst, die dertig paragrafen telt, wat overzichtelijker. Het maakt het ook overzichtelijker om hem hier met nummers te posten. - MarieChristine
Heel goed geschreven, vlotte stijl, duidelijk standpunt.
Met de inhoud ben ik het niet helemaal eens; niet iedereen is oppervlakkig en denk alleen aan vermaak en consumptie.
doolhoofd: Bedankt.
Af en toe moet je er eens met de botte bijl doorgaan. ;) - GoNo2
Je slaat de nagel op zijn kop!
doolhoofd: Merci! - werner
zeer treffend, goed geschreven
doolhoofd: Bedankt.
Enkel ingeschreven gebruikers kunnen stemmen. Totale score: 5Uitstekend:   1 stem(men), 25%Goed: 3 stem(men), 75%Niet goed: 0 stem(men), 0%totaal 4 stem(men) |
