Volg ons op facebook
|
< terug
Nachtmerries zijn ook maar dieren
"Een dier is heengegaan. Het sprak met de mensen maar ze konden het niet verstaan. Ze konden het niet verstaan omdat ze niet dezelfde taal spraken. Wat had het dier te vertellen? Het sprak met de aarde. De grond onder zijn nagels, de wind door zijn vacht, de tocht in zijn neus, het zegde hen niets, want ze konden het niet meten, en als ze het konden meten, begrepen ze de cijfers niet.
Het dier kon niet vliegen en niet zwemmen. Behoedzaam schreed het door de drukke straten, onzichtbaar voor ongeïnteresseerde ogen. Eenzaam huilend stond niemand stil bij dit schrijnende tafereel. Wisten zij veel dat ook dieren konden huilen en verlangen naar een strelende hand, al is het van een onbetrouwbare mens. Wat had dit dier te betekenen? Was het op de vlucht? Ging het ergens naartoe of zwierf het maar wat rond, terwijl het zich af en toe tegoed deed aan een zonnebad of een malse regenbui. De eenvoud van deze handelingen herhaalde zich al vele jaren, desalniettemin was er sprake van verandering. Niet altijd is het dier zo minutieus te werk gegaan. Het heeft zelfs in vroeger tijden gewag gemaakt van een onvergeeflijke slordigheid. Het heeft zijn kroost in de steek gelaten voor een noodlottig bondgenootschap en de soort is nu uitgestorven.
Het dier beschikte over een vaardigheid die geen andere soort tot hiertoe vertoond heeft.
Het gaf geen vriendschap of genegenheid, het vertelde geen raadsels, het zaaide niet en het trok geen ploeg. Maar het …"
"Papa, ik wil niet weer een dierenverhaal!"
"Wil je geen dierenverhaal, maar ik ken alleen maar dierenverhalen."
"Dat is omdat je niet voorleest, mama leest tenminste voor, maar jij kan niet lezen, en dan verzin je verhalen over dieren, waardoor ik nachtmerries krijg, en dan word ik huilend wakker en zijn jullie boos op me."
"Wat wil je dan dat ik doe, zo kan je toch niet gaan slapen?"
"Steek de voorlees-cd maar in en zet de hoofdtelefoon op mijn oren, dan val ik zo wel in slaap."
"Oké, mijn lieve kookkaburra, slaap zacht."
"Ik ben geen kakaburo, papa, en, nee, niet die cd, die andere, die!"
"Als jij het zegt, m'n vogeltje."
"Oehoe, doe het licht maar uit, ik ben al een grote uil, ik ben niet bang in het donker, en ik kan goed zien met mijn grote ogen."
Ik gaf m'n dochtertje een nachtzoen en verliet de kamer. Op deze dag van de week moest mijn partner en moeder van ons kind tot laat werken en stopte ik haar in. Het was pas recent dat mijn dochtertje er was achter gekomen dat ik niet kon lezen, en we wisten niet goed hoe we dit moesten verklaren. Ik had er mee leren leven maar een recent gesprek met mijn moeder had een wrange nasmaak gelaten en deze handicap in een ander daglicht geplaatst.
Het was nog niet zo laat en besloot mijn moeder te bellen.
"Hallo, ma, je zoon!"
"Dag, Raaf, ik had een voorgevoel dat je ging bellen, dus ik lig nog niet in bed, alles goed met Merel?"
"Ik heb ze net ingestopt, maar ze is nog wat muziek aan het luisteren."
"Haar moeder is nog aan het werken vandaag, hé. Waarom bel je?"
"Tja, euh, ik heb je verteld dat Merel sinds kort weet dat ik niet kan lezen, en, nu, ze verwerkt het goed, beter dan verwacht, ze maakt er grapjes over, ze verwerkt het beter dan ons, denk ik na wat je onlangs halvelings hebt laten vallen. Ik had er mee leren leven, met mijn handicap maar nu weet ik het even niet meer."
"Ja, ik dacht het al, ik heb er lang mee gewacht, ik wou het niet moeilijker voor je maken dan het al is, maar de tijd was rijp. Misschien had ik het eerder moeten zeggen of voor altijd de waarheid voor je moeten verzwijgen, ik weet het niet, maar nu is er geen terugkeer meer."
" Weet je, ik heb me nooit gehandicapt gevoeld, of anders, of iemand met een bizarre vorm van dyslexie, ik ben niet gepest geweest, maar nu …"
"Het is ook allemaal al zo lang geleden, je vader is al een eeuwigheid weg."
"Mama, kijk, ik dacht dat ik wist wie ik was, een normale jongen, die alleen niet kon lezen en met gewoon wat meer voeling voor de natuur dan gemiddeld, iemand die graag buiten was en sportte met zijn kameraadjes, en … Maar nu … Snap je?"
"Ik snap je gevoelens van verwarring maar al te goed, maar dat is een schrale troost, denk ik, nietwaar?"
"Mama, het houdt geen steek, compleet onverwacht zet je mijn wereld op mijn kop."
"Raaf, het is zo, ik weet dat je dacht dat je niet kon lezen, maar dat is niet waar, je hebt ooit wel kunnen lezen, maar op een dag … En je kon niet alleen gewoon lezen."
"Waarom herinner ik het me niet?"
"Dat weet ik niet, maar je kon dus heel goed lezen ,en snel en veel, en al van toen je heel klein was, en dan op een dag, plots was het weg."
"Dat is toch vreemd en totaal onlogisch, ik zou me dan toch moeten herinneren dat ik ooit wel heb kunnen lezen, maar het enige dat ik nog weet, zijn de nietszeggende boeken voor mijn neus, de radeloze leraars en de ontelbare doktersbezoeken, tot dan eindelijk besloten werd dat ik een unieke vorm van dyslexie had, en ik dan op die speciale school eindelijk weer rust kende. Vanaf toen tot nu ben ik eigenlijk relatief gelukkig geweest, en rustig, ondanks deze ongemakkelijke handicap heb ik werk gevonden, heb ik mijn partner kunnen verleiden en ben ik vader geworden. En dan jaren nadat ik het ouderlijk huis uit ben, word ik geconfronteerd met een onbekende kindertijd."
"Tja, het kwam door Merel dat voor mij het verleden ook een beetje terugkwam, ze is nu zo oud als jij toen jij je gave verloor. Ze begon er over en ik vond dat je het moest weten, vroeger vond ik dat niet, en nu weet ik het weer even niet meer, maar onlangs moest ik het gewoon kwijt."
"Pfft, Merel is juist vijf geworden, en jij beweert dat ik al van mijn drie jaar begon te lezen, misschien geen wonder dat ik het me niet kan herinneren."
"Nee, je was zo'n slimme en zelfbewuste jongen, je zou het je zeker herinneren, maar met je gave is ook je geheugen gewist en al die boeken en stripverhalen die je verslonden had. Je kon op een dag niet meer lezen en je kon het je niet herinneren dat je het ooit gekund had, en alles wat je ooit gelezen had, was je vergeten, als een computer waarvan sommige programma's gewist waren en andere op waren blijven staan."
"Maar, oké, niet dat dit logisch is, maar waren jullie dan niet verstomd dat ik ineens terug een vijfjarige analfabeet was, wat dan weer wel zinnig klinkt …"
"Natuurlijk, maar je vader wou niet dat je in de knoop zou geraken met jezelf. We dachten eerst dat je het speelde, en gingen mee met wat we dachten je fantasie te zijn. Maar we wisten snel dat er iets niet klopte, en toen hebben we vooral op dwingende vraag van je vader beslist om te doen alsof alles zijn gewone gangetje ging."
"Niet lang daarna is vader weg gegaan, hé? Ja, dat kan ik me nog wel herinneren, we waren die dag in het bos gaan wandelen met ons gedrieën en toen hebben we die vogels gezien, en de dag daarna is papa vertrokken en is hij nooit meer teruggekomen. Onbegrijpelijk dat we dat zo snel hebben losgelaten, zeker nu ik weet van die bizarre gebeurtenissen met mij vlak tevoren. Hoe heb jij die twee zaken zo snel schijnbaar onbewogen verwerkt?"
" Ik weet het niet, je grootouders, mijn ouders, die je nooit hebt gekend, hebben me altijd gezegd dat je je lot waardig moet dragen, en ik heb me slechts de luxe gepermitteerd om te piekeren als ik alleen was en de rest aan mijn dromenwereld over te laten."
" En de natuur, ma, wanneer zijn we, of ik althans, zo'n natuurmensen geworden?"
"Vlak daarna ben je een echte wildebras geworden, je begon onnavolgbaar in bomen te klimmen, in de meest stinkende poelen te zwemmen, alles wat leefde nam je mee naar huis en lag je uren te bestuderen tot je het weer vrijliet. Het was zeker een metamorphose maar niet zo drastisch als die van het lezen."
"Hm hm, denk je dat het één met het ander te maken heeft? Hebben we een verklaring: niet meer kunnen lezen, pa verdwijnt met de noorderzon, en ik word vlak daarna een soort Bosjesman?"
"Nee, ook voor mij is het één groot raadsel."
"Goed, oké, ik ga ophangen, ma, want mijn hartendief komt bijna thuis, ik bel je spoedig, en dan moeten we maar eens afspreken."
"Ja, jongen, slaapwel, en geef Merel een kus van me, tot gauw, en … het spijt me, ik …"
" Laat maar ma, ik denk wel dat ik groot genoeg ben om dit aan te kunnen. Slaap zacht."
"Slaapwel."
Na het gesprek met mijn moeder wou ik eerst naar de keuken gaan om iets te drinken maar ik bedacht me, keerde me om en ging naar de slaapkamer van Merel. Ik hoorde nog wat geroezemoes van haar walkman en wou weten of ze al sliep. Ik deed de deur open en ging naar binnen. De kamer was pikdonker en het enige dat een flauw schijnsel gaf, was het licht van de gang, Toch voelde ik onmiddellijk dat er iets niet pluis was.
Het geluid dat ik hoorde, was niet de cd-speler, maar een zacht kraaien. Ik ging naar Merel haar bed en boven de dekens stak iets lang zwart wat alleen maar een snavel van een grote vogel kon zijn. En waar haar hoofd zou moeten zijn, was nu een grote zwartgevederde kop met daarin een groot zwart oog, dat intens naar me staarde, bewust van zichzelf en van mij. En de snavel begon te kraaien:
"Lezen is voor mensen, niet voor dieren, zeg je? Dat is een natuurwet die ik weiger te aanvaarden. Je kan je soort niet verloochenen, zeg je? Dus jij dacht dat jij een mens was? Omdat je kon lezen? Dat was niet alleen jouw verdienste. Wij, dieren kunnen de natuur lezen van geboorte, jij kan geen boeken lezen tenzij het je aangeleerd wordt. We hebben je de natuur leren kennen, maar deze kennis is niet van jou alleen. Zeg me, wie is je vader, wie is je moeder? Ben ik niet langer je dochter omdat ik geen mens meer ben, je noemt me toch je vogeltje? Waar kwamen al die dierenverhalen vandaan, denk je? Het dier zit in je hoofd, in je hart, in je bloed, in je hersenen. Ik ben jou, wie je ooit geweest ben, toen je nog kon lezen. Ik ben het dier dat is heengegaan, de laatste van zijn soort. En mijn gave is dat ik mensen leer dier te zijn en in ruil geven zij mij een deel van hun mens-zijn. Herinner je je dat niet meer? Je bent dan ook geen olifant. Je bent nauwelijks een Bosjesman. Wat je wist van de natuur, was je aangeleerd, geen instinct. Net als lezen. Na al die jaren zijn we terug verenigd en is het tijd voor een nieuwe ruil."
Ik wou het uitroepen, maar uit mijn mond kwam slechts gekraai. Het dier had me jaren geleden het lezen afgepakt en dat deel van mijn bewustzijn en herinneringen dat het lezen herbergde. In ruil had ik de natuur leren lezen. Nu was me het spreken en mijn dochter afgepakt en wat ik in de plaats kreeg, was een hybride nageslacht van mens en dier, dat, zowel kon lezen, spreken en bewust was van zichzelf, als instinctief was. Alleen zag het eruit als een nachtmerrie.
|
